Le ta pasojmë edhe në rrugën e kthimit
“Iku në dhe të huaj. Erdhi në vete…”

I riu i paravolisë kishte gjithçka në shtëpinë atërore: I komoditete, pasuri, dashuri, megjithatë gjithçka i dukej e mërzitshme dhe monotone. Edhe dashuria atërore ishte si një skllavëri për të. Ndaj në fund, pa ngurruar fare, kërkoi pjesën e tij të trashëgimisë. “Atë, jepmë pjesën e pasurisë që më takon të marr…”. Kështu, pas disa ditësh, djali i vogël mori pjesën e tij dhe shkoi në një vend të largët. Atje e prishi pasurinë, duke jetuar si plangprishës. Paravolia e sotme nuk i referohet vetëm kësaj sjelljeje të keqe. Ajo na zbulon natyrën më të thellë të mëkatit, që është largimi, tjetërsimi, shkëputja e marrëdhënieve të lidhjes shpirtërore dhe të dashurisë.

Rebelimi i njeriut dhe mashtrimi i tij përfundimtar

Në kërkesën e djalit të ri ekziston një pështjellim dhe ashpërsi e çuditshme. Ai kërkon gjënë që nuk i takon para se të vdesë i ati. Për djalin, babai është thuajse i vdekur.
Mëkati merr penelin e fantazisë dhe ndryshon pamjen e gjërave veçanërisht tek të rinjtë, pra fsheh realitetin. Fjalët dhe porositë e Perëndisë na i shfaq si vargonj të rëndë; ngrohtësinë dhe paqen e jetës së krishterë si të padenja edhe për t’u zënë në gojë; përvojën e më të moshuarve dhe këshillat e tyre si koncepte të vjetruara. Dhe më kryesorja, shkatërron marrëdhënien personale me Perëndinë Atë. Njeriu kërkon nga Ai çdo gjë që mund të marrë: shëndet, fuqi, zgjuarsi, krijueshmëri dhe liri të plotë-për t’i përdorur këto larg tij, me kriteret e tij. Nuk do që të ketë “marrje-dhënie”, një marrëdhënie me Atin. A thua se Ai, nga i Cili mori të mirat, nuk ekziston më!
Thelbi i mëkatit qëndron në thyerjen e marrëdhënies personale me Perëndinë, në shfrytëzimin me pafytyrësi të dashurisë së Tij. Dua pasuritë e Tua, por nuk të dua Ty. Dua “të mirat” e Tua, jo personin tënd. Kjo është ndërprerje e plotë e komunikimit me Atin. Pas kësaj, çdo çarje që do të vijojë në marrëdhëniet ndërnjerëzore është vetëm vazhdimi dhe pasoja e kësaj plagosjeje fillestare të dashurisë. Më vonë, miqtë e tij do të sillen me të njësoj siç u soll ai me Atin e tij. Do ta braktisin. “Duam të mirat e tua, jo ty”. Dhe, ai do të mbetet i vetëm dhe i braktisur; shija e vetmisë pa gëzim është më e rëndë edhe se privimi, sesa jeta që bën pranë derrave e lendeve.
Më pas, në paravoli, na zbulohet me një ton të qetë tragjizmi i kësaj gjendjeje, kur na tregohet se djali “erdhi në vete”. Pra, deri atëherë djali i vogël ishte “jashtë vetes”, ndodhej në gjendje “paranojake”. Shkërmoqja e personalitetit, marrëzia në forma të ndryshme ecin së bashku me mëkatin. Madje, në një epokë rebelimi ndaj Perëndisë, siç është kjo e jona sot, kjo dukuri është bërë shfaqja më e zakonshme e jetës njerëzore.
Por, në këtë analizë të mëkatit ka edhe diçka shpresë- dhënëse: Fakti se ai “erdhi në vete” është një sjellje plot mirësi ndaj njeriut të mashtruar. Krishti e shikon si dikë që ka dalë “jashtë vetes”, por jo krejtësisht të pavlerë. Ai i ka të gjitha mundësitë për të kapërcyer rrethimin e marrëzisë. Dhe djali i paravolisë, në fund, e tejkaloi këtë rreth vicioz. Ai “erdhi në vete”.

Rigjetja e komunikimit dhe marrëdhënies me Atin

Djali plangprishës e gjeti veten e tij kur rigjeti marrë- dhënien personale me të atin. Fjala e parë e pohimit të tij shëron marrëdhënien e plagosur të dashurisë. “Atë, jam yti, je imi. Këtë lidhje dashurie që shkela, këtë kërkoj ta kem përsëri”.
Pendimi, në përfundim të kësaj analize, është kapërcimi i çmendurisë njerëzore dhe shpërbërjes së brendshme, është rigjetja e vetes së vërtetë brenda marrëdhënies me Atin, që mishëron Dashurinë e pafundme. Tragjikja është se shumë njerëz ndjekin shembullin e djalit më të vogël të paravolisë deri në stadin e vetmisë në stallën e derrave. Por, u dalin shumë gjëra të parëndësishme, që e mpijnë dëshirën e kthimit. Te njëri është mëkati që pëshpërit: “lëre për më vonë”; tjetrit i pëshpërit dyshimin: “dhe kush të siguron se, duke ndryshuar mënyrën e të jetuarit, do të bëhesh më i mirë?”, ndërsa një të treti i hedh në sy pluhurin e dëshpërimit: “tani, kështu si je katandisur, nuk është e mundur të ndryshosh”, ose dikë tjetër e paralizon me ironitë e miqve të tij.
***
Gjatë këtyre ditëve, Kisha jonë na sugjeron përsëri ne të gjithëve që jemi larguar pak ose shumë nga Perëndia, që të pendohemi në mënyrë të sinqertë. Ajo na fton të rigjejmë veten tonë të vërtetë brenda dashurisë së Perëndisë. “Dhe ati… u sul dhe e përqafoi atë, dhe e puthi”. Nuk ia përmend fare të shkuarën. Ati ia fal të gjitha me bujari: edhe “stolinë e parë” që tregon nderin, edhe “unazën” që do të thotë pushtet, dhe “këpucët në këmbë”, gjërat që e dallonin të birin nga shërbëtori dhe që ishin simbol lirie. Ati urdhëroi të bëhej gosti e madhe gëzimi. Do të ishte më e saktë që kjo shëmbëlltyrë të mos quhej “e Birit plangprishës”, por e “Atit të dashur”.
A nuk është tragjikisht paranojake që ta shmangim Atin tonë me përbuzje, duke vrapuar larg Tij, ndërkohë që Ai vjen i pari për të na takuar me përqafim të hapur?
“Po kush e bën një gjë të tillë?”- mund të pyesë ndoshta dikush. Ne, vëllezërit e mi, e bëjmë këtë, nëse nuk pendohemi!

† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë.

• Shkëputur nga libri: Rreze nga drita e Ungjillit (Vëllimi 2: Pranverë – Verë)