Oshënar Sava i Shenjtëruar. Dëshmor Diogjeni. Hierodëshmor Pelini nga Durrësi. Oshënar Noni. Oshënar Nektari dhe ati i tij shpirtëror Filotheu.
Shenjtori i ditës – 05 dhjetor

Oshënar Sava i Shenjtëruar. Dëshmor Diogjeni. Hierodëshmor Pelini nga Durrësi. Oshënar Noni. Oshënar Nektari dhe ati i tij shpirtëror Filotheu.
“Tek ai do të shpresojnë kombet.”
(Rom.15:12)
A
Mesazh shprese lëshon në botën tonë të trazuar, në vendin tonë të vuajtur, në zemrën tonë të paqetë, Lindja e Krishtit, që kremtojmë sot. “Do të jetë rrënja e Jeseut dhe ai që do të ngrihet të mbretërojë mbi kombet; tek ai do të shpresojnë kombet”, e kishte profetizuar para shekujve Isaia dhe e përsërit Aposull Pavli. Megjithëse një mori ngjarjesh përhapin shqetësim, ankth dhe shpeshherë dëshpërim, Krishtlindjet, qetësisht, solemnisht, ngulmojnë: Ka shpresë! Ajo nuk bazohet në një optimizëm të papërcaktuar, në premtime njerëzore, por në një Person që erdhi qetësisht dhe përulësisht, i Cili qëndron midis nesh, e që do vijë përsëri me lavdi. Tek i Biri i Perëndisë që u trupëzua, për të cilin psalim: “Shkop nga rrënja e Jeseut je, dhe lule prej asaj, o Krisht, ke çelur prej Hyjlindëses… Erdhe i mishëruar nga grua që kurrë burrë nuk njohu, i patrup dhe Perëndi, lavdi fuqisë Sate, o Zot!”.
Ka shpresë, sepse ardhja e Shpëtimtarit tregon interesimin e drejtpërdrejtë, dashurinë e pakonceptueshme të Perëndisë së gjithëpushtetshëm, të krijuesit të Gjithësisë, për mbarë njerëzimin. Ka Shpresë, sepse Ai që lindi, erdhi për të përuruar mbretërinë e Perëndisë, mbretëri paqeje dhe dashurie. Shpresa e krishterë bazohet në planin shpërblyes të Perëndisë për botën, shtrihet gjer në fund të Historisë, në përmbushjen dhe shpëtimin më Krishtin në fund të botës. Zbulon fuqi dhe mundësi të pafundme, të pakapshme nga logjika e thjeshtë dhe nga përvoja e drejtpërdrejtë.
Para mungesës së rrugëdaljes, brenda sprovave, ne të krishterët, në ditë feste ose të zakonshme, shpresojmë. “Edhe jo vetëm kjo, por edhe mburremi për shtrëngimet, duke ditur se shtrëngimi sjell durim, edhe durimi provë, dhe prova shpresë” (Rom. 5:3-4). Pa injoruar realitetin e ashpër, jetojmë me shpresën, e cila transformon edhe kushtet më tragjike me anën e durimit e ngushëllimit të Shkrimeve (Rom. 15:4). “E madhe fuqia e shpresës te Zoti… sepse shpresa te Perëndia i reformon të gjitha” (Shën Joan Gojarti).
Burim i kësaj shprese është e tërë Ekonomia shpëtuese e Birit të trupëzuar të Perëndisë, nga Grazhdi deri te Kryqi e Ngjallja. Brenda kësaj perspektive të përgjithshme kremton Kisha. Ajo, në një të kremte konkrete, mund të ndriçojë një pikë të veçantë, por, në një varësi të drejtpërdrejtë me gjithë praninë dhe veprën e Perëndinjeriut. Ndaj, shpresa jonë është e pathyeshme dhe e fortë: për ecjen personale – me gjithë privimin, padrejtësinë, përndjekjen direkte ose indirekte; për ecjen e vendit tonë – me gjithë rënien ekonomike, mungesën e sigurisë, ashpërsinë e pashpjegueshme dhe kontradiktat ende të pashëruara. Por, edhe për zhvillimin e rajonit më të gjerë ku jetojmë – me gjithë padrejtësinë dhe manovrat e të fuqishmëve të herëpashershëm në disa vende; por edhe për të ardhmen e njerëzimit – me gjithë spekullimet dhe fodullëkun e të mëdhenjve dhe të vegjëlve.
Shpresë në fitoren përfundimtare të së vërtetës dhe dashurisë. Shpresë që nuk dëshpëron. “Dhe shpresa nuk turpëron, sepse dashuria e Perëndisë është derdhur në zemrat tona me anë të Shpirtit të Shenjtë që na është dhënë” (Rom. 5:5). Shpresa jonë mbështetet veçanërisht në dashurinë e paperceptueshme nga mendja, të Perëndisë, me të cilën Shpirti i Shenjtë mbushi zemrat tona; nga e cila asgjë dhe askush nuk mund të na shkëputë. Shpresën e krishterë e shoqërojnë në mënyrë të pandashme gëzimi dhe paqja. Gëzim i qetë dhe i qëndrueshëm, që nuk avullon në zhegun e pikëllimeve. Paqe që mbush zemrën, edhe kur trazirat e jashtme janë në ngritje.
B
Por, që njeriu të marrë mesazhin e shpresës që rrezaton në çdo drejtim e kremtja e Krishtlind- jeve, i duhet “marrësi” i besimit. Dhe problemi i madh në botën moderne është, se në shpirtrat e mijëra njerëzve, marrësit e këtij lloji janë prishur ose funksionojnë me ndërprerje, duke shtrembëruar figurën, zërin dhe kuptimin. Fuqi dhe interesa të shumëllojshme kërkuan të shndërronin këtë shpresë esenciale të Krishtlindjeve në gëzime të vogla të plasticizuara dhe në një ikje të përkohshme romantike.
Mjerisht, bota jonë i kremton Krishtlindjet nga ana e jashtme, ndërsa në fakt, në qendra ku merren vendime kritike, në jetën tonë personale, rrojmë… sikur nuk ka lindur Krishti. Shumë njerëz, thjesht e pranojnë në mënyrë konvencionale, se ka lindur një person i rëndësishëm i historisë njerëzore, por jo Krishti, Biri i Perëndisë së gjallë, Shpërblyesi i botës, siç E adhuron dhe E predikon Kisha. Ndoshta, shumë nuk formulojnë kundërshtime teorike, por në fakt rrojnë sikur të mos ketë lindur Krishti. Në këtë kategori bëjnë pjesë, kryesisht të gjithë ata, që për interesat e tyre shkelin paturpësisht të drejtën e të pambrojturve dhe popuj, ose ata, që për pasurimin e tyre individual, shtyjnë të rinjtë drejt narkotikëve dhe pasioneve të shumëllojshme, dhe persona ose grupe drejt varfërisë dhe mjerimit.
Por, edhe shumë nga ne, vëllezër, që me dashamirësi dëshirojmë që të quhemi të krishterë, shpeshherë sillemi sikur të mos ketë lindur Krishti, Shpëtimtari ynë. Kur, për shembull, humbasim orientimin tonë shpirtëror dhe e lëmë besimin tonë të thyhet; kur bëhemi pre e egoizmit dhe hipokrizisë; kur udhërrëfyes në jetën tonë bëhen doktrina dhe parime të tjera dhe jo fjala e Tij e qartë dhe e kristaltë.
Megjithatë, Kisha vazhdon të shpallë, veçanërisht këto ditë: Krishti, i Biri dhe Fjala e Perëndisë u bë njeri. Ai u lind objektivisht në Historinë njerëzore. Eshtë koha që t’i përgjërohemi që të lindë edhe në zemrën tonë. Ta ndjekim pas me besim. T’i kërkojmë dhuratën e besës. Duke thirrur me dëshirë: “Besoj, Zot, ndihmoi pabesisë sime” (Mark. 9,24). Nëse bëhet kjo, të gjitha të tjerat do të pasojnë. Madje, edhe besën e dridhur dhe dëshirën e mirë i pranon Perëndia dhe na krediton në një vlerë të shumëfishuar. E kremtja e Krishtlind-jeve nxit në një rinovim të besimit, pa zhurmë dhe shtytje kumbuese, me një qetësi medituese.
Por, që ta njohim me të vërtetë dhe të besojmë tek “i Trupëzuari nga Shpirti i Shenjtë dhe Virgjëresha, që u bë njeri”, është i domosdoshëm hiri i Shpirtit të Shenjtë. Vetëm me praninë dhe fuqinë e Tij stabilizohet besimi dhe aktivizohet shpresa në jetën tonë të përditshme.
Lindja e Krishtit mbetet në shekuj ngjarja unikale e shpresës. Jo vetëm për disa të privilegjuar, por për gjithë rruzullin, për gjithë popujt. “Edhe kombet do të shpresojnë në emrin e tij” (Matth. 12:21). “Dhe me Të do të bekohen gjithë fiset e tokës, gjithë kombet do ta lumurojnë Atë… Dhe gjithë toka u mbushtë me lavdinë e Tij” (Psal.71:17-19).
**
Vëllezër, gënjeshtra, ashpërsia dhe padrejtësia e botës, si dallgë oqeani, kërkojnë shpesh të na tërheqin në humnerën e dëshpërimit. Tipi i jetës dhe i marrëdhënieve midis njerëzve e midis popujve, që krijohet brenda kushteve të reja dhe peripecive të globalizimit, i mbush zemrat me shqetësim dhe me frikën e së panjohurës. Në këtë dekor të ri, lindja e Krishtit zbut të gjitha shtrënga-tat dhe i hedh jetës sonë një dritë të fortë. I ofron perspektivë shprese udhëtimit tonë, i jep kuptim jetës, madje edhe vdekjes. Pra, brenda dritës së Krishtlindjeve, dua t’ju uroj të gjithëve diçka të madhe, duke përdorur vargun biblik që shoqëron shprehjen “tek ai shpresojnë kombet”: “Edhe Perëndia i Shpresës ju mbushtë me çdo lloj gëzimi e paqeje me anë të besimit, që të teproni në shpresë me anë të fuqisë së Shpirtit të Shenjtë” (Rom. 15:13). Ju uroj me gjithë shpirt plot gëzim dhe paqe, bollëk shprese, fuqi të pashtershme qëndrueshmërie dhe krijimtarie “me fuqinë e Shpirtit të Shenjtë”. Këto le ta mbushin shpirtin tonë, në çfarëdo kushtesh që të rrojmë, edhe gjatë periudhës së festave dhe gjatë vitit që vjen.
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë.
Kush shpejt e shikon yllin e bukur,
të dritëruar,
Me shumë cepa i praruar
Qysh kur Krishti lindi fëmijë
Si një diell plot shkëqim.
Ylli flakëron, ylli flakëron,
Si një i fshehtë mister
Ylli fort ndriçon
E njerëzit i lajmëron.
Se sot Hirëplota, (2x)
Shumë e pafajshme, Virgjëresh’ Maria
E lindi Mesian
Nga vend’ i dëgjuar (2x)
Betlehem i shquar
Yllin kur shikuan, magët shpejt u çuan
E pas rrezes shkonin (2x)
Krishtin ta takonin
E porsi arritën, menjëherë e mb’rritën
Te Mesia hyn’, te Mesia hynë
Drejt edhe u falën
Dhuratat gatitur Krishtit ia dhuruan
Duke marrë secili (2x)
Gëzim Perëndie
Ky gaz bukurie na prek fije, fije
Për të ne këndojmë dhe e lavdërojmë.
Qytet i vogël Betlehem
Sa shumë i heshtur je
Yje të qetë ndriçojnë nga qiejt,
Mbi ty gjersa ti fle.
Në rrug’t e tua t’errta
Një dritë e re u lind,
Se shpresa e gjithë njerëzve
Ka lindur sot tek ty.
O yje të mëngjesit,
T’këndojmë me ju dhe ne
Lavdi në qiell atij që u sjell
Pajtim gjithë njerëzve.
U lind nga një Virgj’reshë
K’të natë Zoti vet’
Me çfarë habi këtë çudi
E v’renin engjëjt krejt.
O Djal’ i Shenjt’, o Djal’ Hyjnor,
Zbrit posht’ në vatrën tonë.
Çdo faj dëbo, çdo gjë ndrysho
Që t’rrosh tek ne gjithmon’.
Me g’zim at’ lajm dëgjuam,
Që engjëjt na kan’ sjell’
Na u zbulo, tek ne bano
O Zot Emanuel.
Ding-dang-ding (2x)
Zonja dhe zot’rinj
Bie kambana, lajmin sjell
Se në Betlehem, hej
Ding-dang-ding (2x)
Zonja dhe zot’rinj
Lindi djalë, djalë për shpirt
Zoti Jisu Krisht.
Zonja dhe zot’rinj,
Një lajm gazmor ju sjell
Se në Betlehem, lindi një fëmijë
Ai është Krishti, i Biri i Perëndisë
I cili do të jetë, përmbi neve Zot, hej.
Ding-dang-ding (2x)
Zonja dhe zot’rinj
Bie kambana, lajmin sjell
Se në Betlehem, hej
Ding-dang-ding (2x)
Zonja dhe zot’rinj
Lindi djalë, djalë për shpirt
Zoti Jisu Krisht.
Në lashtësi, në Betlehem
Siç në Bibël është shkruar
Djali i Marisë
tek Krishtlindjet na u afrua
Ja këndojnë gjith’ engjëjt sot
U lind një Mbret i ri
Ka shpresë për shkak t’Krishtlindjeve
Që sot për çdo njeri.
Bien boritë engjëjt këndojnë
Dëgjo se çka rrëfejnë
Jisui lindi që njerëzit
Një jetë të re të kenë.
Ndodhi që në një vend të thjeshtë,
Në një stallë të shkretuar,
Lindi atë natë Maria
Fëmijën e saj të bekuar.
Ja këndojnë gjith’ engjëjt sot
U lind një Mbret i ri
Ka shpresë për shkak t’Krishtlindjeve
Që sot për çdo njeri
Bien boritë engjëjt këndojnë
Dëgjo se çka rrëfejnë
Jisui lindi që njerëzit
Një jetë të re të kenë.
“Erdhi tek të tijtë dhe të tijtë nuk e pritën.” (Jn.1:11)
A
Sot kremtojmë ardhjen në botë si njeri te birit të Perëndisë së dashurisë. Me manifestime lavdërimi, ngazëllyese. Me urime të përzemërta; ose thjesht, në mënyrë konvecionale, sa për të ruajtur zakonin. Për besimtarët kjo ardhje ishte ngjarja përcaktuese e jetës së njerëzve. Por, paralelisht me pranimin me tërë shpirt të Krishtit, nisi, që nga çasti i parë edhe mospranimi i Tij. Kur lindi në Betlehem, Nëna e Tij e Tërëshenjtë “e vuri atë në grazhd, sepse nuk kishte vend për ata atje ku kishin rënë” (Luk. 2:7). Nuk iu dha një vend i përshtatshëm as në çastin kritik të Lindjes së Tij. Por edhe më pas, gjatë veprimtarisë së Tij publike, drejtuesit e jetës politike, shoqërore dhe fetare E panë gjithashtu si të huaj. Dhe “e urryen si të huaj” Atë, “i cili që kur ishte foshnjë u mënjanua nga bota si i huaj… atë që di të presë të varfrit dhe të huajt”.
“Erdhi tek të tijtë, dhe të tijtë nuk e pranuan”.
Kjo shprehje ka të bëjë kryesisht me popullin hebraik, brenda të cilit lindi Jisui. Por i referohet më gjerë edhe gjithë gjinisë së njerëzve, drejt së cilës erdhi Krishti. Për shumë njerëz, madje edhe për shoqëritë që mbajnë emrin e Tij, Krishti mbetet i Huaji. Qëndrimi ndaj të huajit ndryshon. Herë përcaktohet nga kureshtja dhe herë nga aspirata. Por zakonisht shkakton shqetësim ose dhe frikë; një takim i shkurtër me Të, por për pak, vetëm gjatë festave. Ai mund të vërtetohet i vlefshëm dhe mund të shrytëzohet për plane të ndryshme të interesit vetjak.
Krishti, e për rrjedhojë edhe të dërguarit e Tij, nxënësit e Tij konsekuentë, Kisha e Tij, mbeten të huaj për logjikën e afirmuar të shoqërisë moderne, sepse ngulmojnë të synojnë drejt një realiteti tjetër, që e tejkalon të përditshmen, drejt “mbretërisë së Perëndisë”, sepse rrojnë me ndershmëri, me dashuri të painteres dhe vetëmohim, duke vështruar Kryqin dhe Ngjalljen. Gjëra të huaja këto për shoqëritë që kanë institucionalizuar hipokrizinë, gry- kësinë, dhunën, qejfet dhe egoizmin e shumëllojshëm. Krishti mbetet i huaj në përzgjedhjet e padrejta që përcaktojnë ecurinë e botës në bazë të të ashtuquajtuarave “dogma” të ekonomisë ndërkombëtare, të qëllimshmërisë politike, të diplomacisë, të objektivave të leverdishme të të fuqishmëve të herëpashershëm.
Dhe ky i Huaj është i vetmi që mundet t’u japë bazat dhe kriteret për zgjidhje problemeve komplekse të rruzullit. Ky i Huaj, nga i cili në mënyrë të papërcaktuar kanë frikë shumë njerëz, është i vetmi që mundet të na shpëtojë nga vartësitë e ndryshme robëruese, nga haluçinacionet e çdo lloji, nga vetmia, nga frika e sëmundjes, e dështimit dhe përfundimisht e vdekjes, duke ofruar shpresën dhe dritën e Ngjalljes. Eshtë Ai që na solli tek Ati “me një Shpirt”, që të mos jemi “të huaj dhe të jashtëm” në botë, “por bashkëqytetarë të shenjtorëve dhe pjesëtarë të shtëpisë së Perëndisë” (Efes. 2:19). Eshtë i vetmi i aftë për t’i dhënë kuptim, fuqi dhe paqe jetës njerëzore.
B
“Edhe sa e pritën, atyre u dha pushtet të bëhen bij Perëndie, atyre që besojnë me anë të tij” (Jn. 1:12).
Zakonisht, kjo shprehje përkthehet: të gjithë atyre që e pranuan u dha të drejtën për t’u bërë bij të Perëndisë. Por fjala “pushtet” që përdor Ungjillori, zbulon diçka shumë më dinamike. Eshtë fjala për dhënien e hirit, të fuqisë, të “pushtetit”, që lidhet drejtpërdrejt me birësimin nga Krijuesi i vetëm dhe sunduesi i gjithësisë. Të bëhesh bir Perëndie sipas hirit, do të thotë jo mënjanim nga bota, por hyrje në zemrën e kuptimit dhe të ritmit të botës. Nuk të çon në ikje ose dekurajim, por në një prani e veprimtari të përgjegjshme brenda shoqërisë njerëzore, brenda krijesës; me lirshmërinë, seriozitetin, përgjegjshmërinë, predispozitën e sakrificës së bijve të Perëndisë. Eshtë fjala për pushtetin e së vërtetës, drejtësisë, paqes, dashurisë së Kryqit.
Të gjithë sa E pranuan, u bënë kërkues të së vërtetës në të gjitha sferat e jetës, mbartës të së vërtetës në të gjitha shprehjet e jetës shoqërore. Të gjithë sa E pranuan dhe jetuan më Të, mësuan e mundën të kuptojnë se çdo gjë që ekziston, toka, qielli, gjithë qeniet, e tërë krijesa, janë të Tijat. Respekti dhe vëmendja për natyrën shprehin në praktikë mirënjohjen dhe lavdërimin në Emrin e Tij.
Të gjithë sa e ndoqën pas besnikërisht, u bënë faktorë paqeje në të gjitha çastet e jetës së tyre; duke i dhënë ushqim të uriturit, ujë të eturit, duke vizituar të sëmurin dhe të burgosurin, duke i dhënë dinjitet dhe mbështetje të huajit (Matth. 25:35). Duke ofruar fjalën e faljes dhe të pajtimit në periudha krizash shoqërore, duke luftuar për pajtimin e individëve, tërësive shoqërore, grupeve racore dhe popujve. Të gjithë sa u bashkuan me Të, ashtu si Ai, dashuri pa hipokrizi te njerëzit e afërt e të largët, madje edhe tek ata që i përndoqën dhe i urryen.
Po si do ta pranojmë ne esencialisht? Këtu arrin kulmin mesazhi dhe ftesa e festës së sotme. Para së gjithash, duhet që të mënjanojmë paragjykimet për të Huajin e madh, të cilat na i krijuan këndimet e çrregullta dhe teoritë e rreme. Le të mos e parakalojmë prej së largu. Është koha që t’i afrohemi. Të forcojmë vëmendjen tonë ndaj gjërave të mahnitshme që na njofton për botën dhe kuptimin e saj, për jetën dhe vdekjen. Të heshtim me shpresëtari, me vështrim të gjatë para figurës së Tij të papërsëritshme, në misterin perëndinjerëzor të fytyrës së Tij. Mënyra dhe kushti për t’u bërë të Tijtë, mbetet e qartë: “Ata që besojnë në emrin e Tij”. Kërkohet besimi ynë personal. Nuk mjafton prejardhja nga ndonjë familje që dikur besonte. Besim personal do të thotë besueshmëri ndaj Krishtit, “në emrin e Tij”, pra në veçantinë e Tij, në identitetin e Tij, ashtu siç e pohon Kisha, besim tek Fjala e mishëruar, Biri i Perëndisë, Mesia dhe Shpërblyesi.
Në të kundërt, asgjë nuk na largon nga Krishti më shumë se mendjemadhësia jonë, se krekosja e çdo forme për dijet, pasurinë, pozitën shoqërore ose, më e keqja, për gjoja shpresëtarinë tonë. Dhe asgjë nuk na sjell afër Tij më tepër se thjeshtësia, dëlirësia e brendshme dhe pendesa e sinqertë. Vetëm të përulurit në zemër mund t’i afrohen Atij; ata që ndihen të “varfër”, si nga mbështetjet e jashtme, ashtu edhe nga autarkia e tyre. Vetëm ata që në brendësi janë të thjeshtë dhe spontanë si fëmijët, mund të ulen në prehrin e Tij dhe të ndiejnë përqafimin atëror të Tij. Të bëhen bij të Tij.
**
Dhe përsëri në këto Krishtlindje na afrohet në një mënyrë personale Krishti. Aq i njohuri dhe gjithashtu aq i panjohuri për ne. Vjen për të na dhënë mundësinë, hirin, gjithashtu dhe “pushtetin” për t’u bërë bij të Perëndisë së dashurisë. Por, gjithnjë Ai na afrohet duke respektuar plotësisht lirinë tonë.
Le të mos e përballojmë si të huaj – qoftë edhe për mirësjellje. Eshtë i yni; jemi të Tijtë. Vetëm Ai mund të na çlirojë nga mëkati, nga agonia ekzistenciale, nga mënjanimi që shpesh ndiejmë brenda botës, brenda vetë shtëpisë sonë. Le ta presim Atë me besim, duke i hapur tejpërtej dyert e mendjes dhe të zemrës sonë. Vetëm Ai, Biri i Perëndisë së Dashurisë, mund të na falë paqen, shpresën, qëndresën, fuqinë për të falur dhe për të dashur pa interes, pa kufizime.
Gjatë këtyre ditëve të shenjta, le t’i gëzojmë këto dhurata të paçmuara të Jisu Krishtit, të Fjalës së Perëndisë që u bë njeri.
Për shumë vjet, me bekimin e pranisë së Tij.
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë.
“Perëndia dërgoi të Birin, …që të marrin birësinë.”
(Gal.4: 4-5)
A
Çështja e të drejtave të njeriut vjen me tone të ndryshme në fjalimet dhe në tekstet e epokës sonë. Pothuaj të gjithë i përmendin ato herë pas here, madje edhe ata që nuk i respektojnë në praktikë. Sigurisht, përbën një arritje të madhe shoqërore respektimi i çdo personi njerëzor nga ana e shtetit dhe nga organizmat e ndyshëm të pushtetit. Por, “drita e dijes”, e cila ndrit të kremten e sotme të Krishterimit, vjen të na kujtojë të drejtën njerëzore më të madhe, të panjohur e të pabesueshme për shumë njerëz: Të drejtën që na fali Fjala e mishëruar e Perëndisë, Krishti, që të bëhemi “bij Perëndie”, që të gëzojmë birësimin hyjnor, me të gjitha sa rrjedhin nga kjo dhuratë në jetën e këtushme dhe në të përtejmen.
Natyrisht, tek shumë njerëz kjo e vërtetë, për mundësinë që i është dhënë njeriut nga Perëndia për t’u bërë “bir Perëndie”, me anë të hirit, që të eci me fuqinë e Shpirtit të Shenjtë në “hyjnizim”, me anë të hirit, duket krejtësisht e pabesueshme. Dhe në të vërtetë është aq i habitshëm, i pakuptueshëm dhe i pakonceptueshëm ky vizion i Ungjillit për qëllimin e ekzistencës sonë, saqë ai duket i pabesueshëm pa besimin e krishterë dhe pa ndriçimin e Perëndisë Triadik. Por, nuk do të thotë se kjo e vërtetë është më pak e sigurt. Fjala e Perën- disë, e cila “u bë mish”, “edhe sa e pritën, atyre u dha pushtet të bëhen bij Perëndie, atyre që besojnë me anë të tij” (Jn. 1:12).
Në një analizë më të thellë, të gjitha të drejtat themelore të njeriut: liria, barazia, dinjiteti, brenda perspektivës së krishterë themelohen në mënyrë më solide, si dhe ekuilibrohen dhe harmonizohen. Biri i Perëndisë mori natyrën e plotë njerëzore, e rilindi atë dhe e hyjnizoi. Birësimi hyjnor është bërë e drejtë e çdo njeriu, e çdo race, pavarësisht nga prejardhja, nga seksi, nga kultura. Kështu, çdo njeri është një person i shenjtë, i krijuar për diçka pakrahasueshmërisht të madhe dhe meriton respekt nga shoqëria e organizuar. Asnjë push- tet, sado fuqi që të ketë, nuk mund t’ia vërë atë në diskutim.
Në skutat e fshehta të njeriut ekziston tendenca për lart, dëshira për të shkuar në lartësi hyjnore. Pikërisht në këtë pikë kritike drama njerëzore arriti kulmin kur njeriu, në mënyrë fodulle, synoi të realizonte kapërcimin e natyrës së tij, hyjnizimin e tij. Një përmbledhje të shkëlqyer poetike të rënies dhe të shpëtimit të njeriut na jep himni i Kishës sonë: “Gjarpri dinak, duke vënë brenda meje dëshirën për t’u bërë i barabartë me Krijuesin, më robëroi. Por me ty, o e Tërëshenjtë, u nxora (nga robëria) dhe me të vertetë u hyjnizova; sepse ti, o Mëmë e Perëndisë, linde Atë që më hyjnizoi”.
Njeriu merr pjesë në jetën e Atij prej të cilit u birësua. Përfundimisht, ne ftohemi për t’u bërë “pjesëtarë të natyrës së Perëndisë” (II Petr. 1.4). Që tani jeta e bijve të Perëndisë është për besimtarët një realitet i prekshëm dhe do të vijë dita kur ky realitet do të përmbushet dhe do të duket përsosmëria e tij (I Jn. 3.1-2).
B
“Perëndia dërgoi të Birin, …që të marrin birësinë”(Gal.4: 4-5).
Por ka edhe një anë tjetër, që duket e pabesueshme dhe e pakuptueshme për arsyen praktike: Se si ne shkojmë drejt këtij qëllimi të birësimit hyjnor, të hyjnizimit me anë të hirit. E kremtja e sotme e Krishtlindjes e sqaron: Me “zbrazjen”, përulësinë, thjeshtësinë dhe pafajësinë. Dhe kjo, natyrisht, mbetet në pamje të parë po aq paradoksale dhe e papranueshme për mentalitetin e kohës sonë, që me mendjemadhësi dhe me interesin e ngushtë vetjak, ndjek ritmin maniak të pangopësisë, të dinakërisë, të shfrytëzimit të të gjithave, njerëzve dhe natyrës.
Krishti i sapolindur në grazhd na fton që të rigjejmë pafajësinë. Në frymëmarrjet e para të Tij këtu në tokë, Atë e ndjek dhembshuria e Mëmës së Tërëkulluar. Përulësia e ndërgjegjshme mbetet rruga e të gjithë luftëtarëve të ndershmëm dhe të painteres të besimit që pandërprerë marrin frymëzim dhe fuqi nga Jisui i përulur, i cili me zbrazjen e Tij dërrmoi mendjemadhësinë, këtë tendencë demoniake, që ndërton fole në thellësi të qenies sonë dhe shkatërron indin shoqëror. Mendjemadhësia, me të gjitha sa e pasojnë, izolon njerëzit në iluzionet e fuqisë dhe në një ashpërsi të padëgjuar. Jisui i përulur dhe i butë u jep marrëdhë- nieve njerëzore dhe shoqërisë një dinamizëm tjetër. I afron njerëzit, u zbulon atyre të drejtën e madhe që të duan dhe të duhen, të marrin pjesë në jetën e dashurisë së Trinisë së Shenjtë.
Jisu Krishti u dha në mënyrë të drejtpërdrejtë titullin e “bijve të Perëndisë” atyre që bëjnë pajtim (Matth. 5:9) dhe atyre që i duan armiqtë dhe “kryejnë vepra të mira” pa interes (Luk. 6:35). Privilegji për të qenë bij Perëndie prej birësimit gjen shprehjen më bindëse kur ne bëhemi faktorë paqeje dhe mirëkuptimi reciprok kudo që të ndodhemi: në mjedisin tonë familjar, në punë, në shoqëri, në vend dhe në rajonin tonë më të gjerë, pavarësisht çdo pozite që të kemi, të madhe ose të vogël, çfarëdo influence që të disponojmë. Por, kryesisht arrin kulmin në dashurinë për ata që nuk na duan, që na bëjnë padrejtësira, që na përndjekin. Dhe, përgjithësisht, në kryerjen e bamirësive pa pretendim ose dëshirë për kompesim “dhe do të jeni bijtë e të Lartit” (Luk. 6:35).
Këto të kremte, që nisin me Krishtlindjen dhe arrijnë kulmin në Epifaninë e Zotit, ndërsa psalin “shfaqjen e misterit”, përbëjnë një ftesë të re për të gjithë ne, që t’i forcojmë të gjitha dhuntitë brenda vetes, për t’i shprehur ato në mënyrë aktive, duke fuqizuar besimin tonë ndaj qëllimit tonë final. Qytetërimi konfuz modern propozon rrugë të ndryshme për lumturinë, për ngjitjen lart që njeriu dëshiron. Narkotikët, rruga më iluzive, mjerisht tërheqin gjithnjë e më shumë të rinj jashtë realitetit, drejt vetëshkatërrimit. Por, ka edhe narkotikë të tjerë të stërholluar – spektaklet e shthurura, marrëdhëniet e paligjshme, praktikat pseudofetare, pasionet e shfrenuara-që joshin dhe çojnë në obligime tragjike dhe në shpërbërje të persona- litetit; si edhe nxitje të tjera të brendshme, të errëta, që çojnë në dhunë, në konflikte për interesa të ngushta personale, në gjakderdhje të paskrupullta dhe në shtazëri të shumëllojshme. E drejta thelbësore e njeriut të lirë nuk është që të kryejë çfarë t’i rastisë, çfarë të dojë, por atë që duhet të dojë për të arritur në destinacionin e tij. Ajo që na zbulon Ungjilli dhe na ndriçon e kremtja e sotme është që të duam, ashtu si Krishti që na fali dhuratën e birësimit, perspektivën e një dashurie pa kufi, e cila kapërcen çdo përshkrim të diturisë njerëzore.
**
Të bekuara qofshin Krishtlindjet e sivjetshme, vëllezër! Të mbushura me dritë, paqe, shpresë, tolerancë dhe mirësi. Sado e ashpër që të duket jeta jonë, le ta mbajmë brenda vetes të gjallë sigurinë, se jemi thirrur për diçka pakrahasueshmërisht të madhe. Na ka birësuar Perëndia i paanë, për t’u bërë bij të Tij me anë të hirit. Eshtë koha të ndërgjegjësohemi për të drejtën më të madhe që na fali Perëndia me anë të trupëzimit të Fjalës së Tij dhe të gjithë Ekonomisë hyjnore që pasoi, Kryqin dhe Ngjalljen e Krishtit.
Brenda kësaj drite të “Diellit të drejtësisë” le të lëvizë jeta jonë, duke ndjekur modelin e Tij, dashurinë e Tij të painteres dhe rrezatimin paqësor që shprehet me mirësi, përulësi, guxim dhe thjeshtësi. Dinjitetin që i dhuroi gjinisë njerëzore Fjala e mishëruar e Perëndisë, le ta gëzojë secili prej nesh personalisht. Dhe le t’i tregojmë të njëjtin respekt kujtdo që do të takojmë gjatë vitit që vjen.
Krishtlindje të gëzuara dhe të bekuara!
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë.
Dëshmore e madhe Varvara. Oshënar Joan Damaskini. Oshënare dëshmore Kristodhula. Hierodëshmor Serafimi.