Month: May 2023

E DIELA E ETËRVE
(Joani 17:1-13)
ETËRIT E SHENJTË DHE KISHA
“Lecitja e Apostujve dhe doktrinat e Etërve i forcuan Kishës besën e njëshme; e cila, duke veshur këmishën e së vërtetës të endur prej teologjisë së sipërme, shpjegon drejtësisht dhe lavdëron misterin e madh të shpresëtarisë.”
(Shkurtorja e së kremtes)
Kisha jonë nderon dhe lavdëron sot treqind e tetëmbëdhjetë Etërit e shenjtë hyjmbajtës që formuan Sinodin e Parë Ekumenik në Nikea të Vithinisë. Lavdëron me të drejtë ata që u përpoqën të themelojnë një teologji të shëndetshme. Nëse kemi detyrim dhe detyrë të nderojmë dhe të lavdërojmë heronjtë tanë kombëtarë, që me përpjekjet e tyre na dhuruan lirinë kombëtare, njësoj, ndoshta dhe më shumë, kemi detyrë të shenjtë të nderojmë heronjtë e Kishës sonë, që na dhuruan lirinë shpirtërore dhe na çliruan nga errësira e gënjeshtrës dhe mashtrimit.
***
Njerëzimi, për shekuj, gjendej në padije për sa i përket Perëndisë së vërtetë; njerëzit u kthyen në adhurimin e idhujve, të cilët ishin të padobishëm dhe të kotë. Zoti, përgjatë veprimtarisë së Tij trevjeçare kur predikonte dhe bënte mrekulli, kishte gjithmonë me vete nxënësit dhe apostujt e Tij. Ata, kur u ftuan nga Jisui, “duke i lënë të gjitha”, e ndoqën Atë dhe e shoqëruan qytet më qytet e fshat më fshat. Iu dha kështu rasti të dëgjonin të gjithë mësimdhënien e Tij, që predikoi kudo ku shkoi dhe kudo ku qëndroi. Madje, shumë herë foli në veçanti, në grup të ngushtë, tema themelore, që të njohin në mënyrë të kulluar dhe të saktë vullnetin e Perë- ndisë për të gjitha çështjet. I bëri të denjë që, pas Pentikostisë, të shkojnë dhe të predikojnë të vërtetën “në të gjitha kombet”. Zoti u tha Apostujve të Tij, pas Ngjalljes së Tij; “shkoni predi- koni në të gjithë kombet… duke u mësuar atyre të gjitha gjërat që unë ju kam urdhëruar” (Matth. 28:19-20). Kuptim të dyfishtë kishte vargu i predikimit të Kishës, mësimet e Ungjillit, domethënë të mësojnë njerëzit përmbajtjen e Ungjillit dhe të zbatojnë në jetën e tyre porositë e Zotit. “Stafetën” e veprimtarisë e morën më vonë Etërit apostolikë dhe nga ata radhët e njëpasnjëshme të pasardhësve të tyre.
***
Një mësues i hershëm i Kishës dhe atë apostolik, shën Ignati, episkopi i Antiokisë, na këshillon të ruajmë të pastër fjalën e Perëndisë nga errësira e mashtrimit, me të cilën djalli përpiqet të na njollosë shpirtrat tanë që t’i drejtojë në humbje. Ja çfarë shkruan: “Mashtrimet, që i ushqen egoizmi, endin idetë e tyre, duke i mpleksur me Jisu Krishtin. I ofrojnë, kështu, si helm vdekjeprurës të përzier me verë të ëmbël, në mënyrë që, ata që e marrin ta pinë me kënaqësi dhe të vdesin. Të ruheni, pra, nga këta. Ju këtë të keni, përulësi dhe bashkim me Perëndinë Jisu Krisht, të lidhur fort pas episkopit dhe mësimeve të apostujve. Ai që gjendet brenda në Kishë, është i pastër. Ai që qëndron jashtë Kishës, nuk është i pastër. Me fjalë të tjera: kush jeton i shkëputur nga episkopi, priftërinjtë dhe populli i krishterë, nuk është i pastër në ndërgjegje. Për ju i shkruaj këto, që t’ju mbroj. Parashikoj, vëllezër të dashur, kurthet që po shkon t’ju ngrejë djalli. Shmangni, pra, parazitët e këqij, që lindin vdekjen”. Këto shkruan shën Ignat Hyjmbajtësi. Ky është mesazhi i Etërve të shenjtë të Sinodit të Parë Ekumenik, kujtimin e të cilit nderon sot Kisha jonë. Këto na këshillojnë Etërit, ata që ruajtën fjalën e Perëndisë të paprishur nga herezitë dhe e rrethuan me murin e pacenueshëm të dogmave të tyre.
***
Këshilla të njëjta jep edhe apostull Pavli në leximin e Apostullit të sotëm, për priftërinjtë në Militë të Azisë së vogël, duke thënë: Të kenë shumë kujdes në udhëheqjen baritore të Kishës së Perëndisë, sepse këtë Kishë e themeloi Perëndia dhe e forcoi me gjakun e Tij. Nuk është e vogël kjo ngjarje, dhe as e vogël dhe e parëndësishme përgjegjësia e barinjve të Kishës. Barinjtë e Kishës nuk janë rrogëtarë, nuk janë nëpunës, por veprojnë në hapësirën e Kishës, jo si sundues, si sovranë, por si shërbëtorë të Zotit “të së drejtës së shenjtë”. Shërbimi priftë- ror nuk duhet të ketë si qëllim nderimet dhe përfitimet materiale, por që barinjtë të punojnë me përgjegjësi për shpëtimin shpirtëror të të krishterëve. Jisu Krishti predikoi se “nuk erdha që të më shërbejnë, por që të shërbej”. Pra, klerikët i shërbejnë, në emër të Jisu Krishtit, popullit të Perëndisë dhe shqetësohen për përparimin e të krishterëve. Ashtu siç bujku kujdeset për arën e tij, ashtu edhe bariu i mirë i Kishës duhet të kujdeset dhe të shqetësohet për sigurimin e bashkësisë dhe për përparimin shpirtëror të kishës vendase që i besoi Zoti. Barinjtë duhet të vigjilojnë, të kujdesen për mësimin e drejtë, për organizimin e veprës së tyre baritore, pa harruar planet e hollësishme bashkëkohore, dhe, mbi të gjitha, që të japin shembull të ndritshëm nëpërmjet fjalëve dhe veprave.
***
Etërit e Kishës që festojmë sot ishin hyjmbajtës; kishin pranuar sinqerisht hirin e Perëndisë dhe i ishin dorëzuar Atij pa hezitim. Pra, personaliteti i tyre hirplotë dhe i shenjtë, shprehu të vërtetën që ngushëllon, që ndriçon, që plotëson dëshirat më të thella të shpirtit njerëzor. Prandaj, si shpallës të së vërtetës, janë gjithmonë bashkëkohorë dhe mund të japin përgjigje për problemet që shqetësojnë çdo epokë, sepse, kryesisht, e vërteta dhe shpirti njerëzor janë gjithmonë të njëjtë. Ndikimi në brezat që kaluan ishte kolosal, prandaj edhe sot, që arritëm në kaosin shpirtëror, dëgjohet nga shumë njerëz dhe nga shumë vende: “kthehu tek Etërit”.
***
Vëllezërit e mi të dashur më Krishtin,
Çdo besimtar dhe, veçanërisht, çdo klerik ftohet të frymëzohet dhe të mësojë nga shembulli i Etërve të Kishës. Në personin e tyre të gjithë ne duhet të shohim shembullin me të cilin, me Hirin e Perëndisë, duhet të pajtohemi. Etërit e Kishës janë dëshmuesit e besimit të vërtetë dhe garantuesit e Traditës. Duhet, pra, të përvetësojmë mendimin dhe urtësinë e Etërve. Fjalët dhe jeta e Etërve qarkullojnë sot në shumë libra. Le t’i lexojmë e t’i mësojmë dhe të ndjekim gjurmët e tyre. Na ftojnë me të kremten e tyre të sotme. U bëftë!
† Ignati
Mitropolit i Beratit, Vlorës dhe Kaninës

• Shkëputur nga libri: Buqetë lulesh shpirtërore I (Predikime 2008-2009) 31.05.2009

Drejt “Jetës së përjetshme”
E Diela e Etërve të Shenjtë
(Jn. 17:1:13)

“Kjo është jeta e përjetshme…”

Zakonisht, kur dëgjojmë të flitet për “jetën e përjetshme”, shumë prej nesh mendojmë se kjo nis pas vdekjes. Por, në realitet, “jeta e përjetshme” fillon në këtë jetë. Vërtet nis nga një vdekje, por nga vdekja e Krishtit dhe nga Ngjallja e Tij. Dhe marrim pjesë në këtë, kur bashkëkryqëzohemi dhe bashkëngjallemi me Krishtin, kur jetojmë në Atë. Tashmë ne gjendemi në zonën e “jetës së përjetshme”. Jeta e mistereve të Kishës e garanton këtë udhëtim, që fillon me pagëzimin. Çdo Kungim Hyjnor është pjesëmarrje në “jetën e përjetshme”.
Mposhtja e pushtetit të vdekjes
Shumë herë, teksa jetojmë brenda presionit të jetës së përditshme, këto të vërteta të mëdha zbehen dhe ndërsa mendojmë se si e keqja na tërheq për poshtë, pyesim veten:
A është e mundur që të gjendemi në jetën e përjetshme që prej pagëzimit tonë? A ka filluar edhe për ne kjo jetë?
Një shembull i thjeshtë nga teknologjia moderne do të na ndihmonte disi të hidhnim dritë mbi këtë pikë. Do të përsëris një mendim, që e kam shprehur edhe në raste të tjera: Nga sa lexojmë për raketat, e dimë se veçoria e tyre kryesore është se në fund ato mposhtin forcën e gravitetit të Tokës. Ndërsa ende ndodhen brenda atmosferës, e kanë mposhtur këtë forcë, edhe pse rëndesa ushtron fuqinë e saj mbi to, për t’i tërhequr poshtë. Të dyja këto forca bashkëveprojnë njëkohësisht. Raketa lëviz brenda zonës së rëndesës së tokës, por tashmë e ka tejkaluar atë dhe çdo çast që pason, do të thotë se e ka mposhtur fuqinë e saj. Duke përdorur krahasime të ngjashme, – gjithmonë të papërsosura dhe të kufizuara, – dikush mund të thotë se diçka e ngjashme ndodh edhe në jetën e të krishterëve besimtarë. Tashmë jeni në një lëvizje drejt “jetës së përjetshme”. Fuqia e rëndesës së pasioneve dhe e dobësive të mishit mund të na tërheqë ende për poshtë dhe të ndiejmë përplasjen e ashpër që zhvillohet brenda nesh, por tanimë kemi filluar të lartësohemi. E kemi mposhtur fuqinë e rëndesës së vdekjes me hirin dhe fuqinë e Krishtit. “Jeta e përjetshme” i takon atij që jeton më Krishtin.
Prandaj Jisui, në lutjen e Tij kryepriftërore, tha shumë qartë: “Kjo është jeta e përjetshme, që të të njohin ty të vetmin të vërtetin Perëndi dhe Jisu Krishtin që dërgove”. Kjo do të thotë se “jeta e përjetshme” qëndron pikërisht në këtë njohje, në këtë përvojë të vërtetë dhe esenciale të Perëndisë së vërtetë dhe të Jisu Krishtit, Shpëtimtarit, të cilin e dërgoi Ai.
Një njohje e një cilësie tjetër
“Njohja” së cilës i referohet Krishti nuk nënkupton ide abstrakte, fjalë që mësojmë përmendësh dhe i deklamojmë shpesh mekanikisht. Është një lloj tjetër “njohjeje”, e një cilësie tjetër. Apostull Pavli, i cili e përjetoi këtë përvojë të thellë, si shumë pak të tjerë, na thotë me fuqi të madhe: “që të njoh atë dhe fuqinë e ngjalljes së tij, dhe pjesëmarrjen e pësimeve të tij, duke u bërë në një formë me vdekjen e tij” (Fil. 3:10). E thënë thjesht, njohja e Perëndisë së shenjtë nuk është dije intelektuale, njohuri që u takon të diturve, por një dije që përftohet nga përjetimi, kur “bëhemi një formë me vdekjen e tij”, kur pranojmë sakrificën e Tij, kur njësohemi në formë me vullnetin e Tij, kur i përgjigjemi dashurisë së Tij. Është njohje e një njeriu dhe dije që buron nga një fuqi: nga Personi i Jisu Krishtit dhe fuqia e Ngjalljes. Kjo është pjesëmarrje në shoqëri dashurie me Perëndinë e dashurisë. Këtë njohuri nuk e fitojmë dot dhe nuk i përqasemi me asgjë tjetër, përveçse me anë të pjesëmarrjes sonë esenciale, biomatike, në misteret e Kishës. Sepse e dimë se as mendja jonë, as dituria jonë nuk janë në gjendje të na e ofrojnë, por na e siguron vetëm hiri i Perëndisë, nëpërmjet Shpirtit të Shenjtë, brenda përjetimit të Eukaristisë Hyjnore. Dhe, në të njëjtën kohë, brenda përpjekjes shpirtërore të pandërprerë brenda shoqërisë, që është njëformësimi me vdekjen e Krishtit dhe përjetimi i fuqisë së Ngjalljes.
Jo vetëm kohëzgjatje, por edhe intensitet e plotësi
Zakonisht, kur flitet për “jetë të përjetshme”, mendja jonë vërtitet kryesisht rreth konceptit të kohës, në diçka që zgjat pafundësisht. Sigurisht dhe kjo është brenda kuptimit të saj, por ekziston edhe një dimension që duhet ta shikojmë me kujdes: është plotësia, intensiteti i “jetës së përjetshme”. Është një jetë me një bukuri dhe madhështi të paimagjinueshme.
Siç e dimë, ekzistojnë shumë forma jete. Lulet e ndryshme kanë jetë. Ekziston edhe jeta e kafshëve. Më lart gjendet jeta logjike e njeriut. Me gjithë bukurinë, lulet nuk dyshojnë për pafundësinë e frymës. Është një tjetër lloj niveli jete te secila nga këto kategori. Në fund fare, ekziston jeta e dashurisë, e shoqërisë, e pjesëmarrjes në jetën e Trinisë së Shenjtë, tek e cila na bëjnë të hyjmë ngjarjet e mishërimit të Fjalës, të Kryqit, të Ngjalljes, të Pentikostisë. Kjo është një tjetër lloj jete, është “e përjetshme” në kohëzgjatje, në horizonte, në intensitet, dhe në përsosmërinë e saj. Pa përjetimin e njohjes së Perëndisë, jeta njerëzore mbetet e papërsosur; ajo qëndron vetëm pak më lart se jeta e bimëve dhe kafshëve.
Mbartës të jetës së përjetshme
Shpesh duhet të meditojmë rreth këtyre pikëpamjeve për “jetën e përjetshme”, në të cilën Kisha na udhëheq me anë të mistereve, që të kemi një vështrim më të qartë të kuptimit të veprës, të cilën e kryejmë duke marrë pjesë në përpjekje misionare. Kjo jetë është e paracaktuar për mbarë botën. Përpjekja jonë nuk është të përhapim vetëm disa ideale të krishtera. Është diçka pakrahasimisht më e thellë, më dinamike dhe më e madhe. Jemi mbartës të “jetës së përjetshme”. Teksa marrim pjesë në këtë jetë, nuk kemi të drejtë ta ruajmë ekskluzivisht për veten tonë. Duhet ta ofrojmë edhe te njerëzit tanë të afërm, që dëshi- rojnë cilësinë dhe plotësinë e jetës. Duke transfuzuar tek të tjerët përjetimin e krishterë, në thelb jemi duke u përpjekur që kjo cilësi jete të kultivohet brenda shoqërisë sonë, e cila shpesh asfiksohet nga gazrat e dëmshëm dhe nga mjerimi i pështjellimit modern.
***
Këto mendime rreth “jetës së përjetshme”- që mbillen këtu si farë, për të marrë të gjithë bukurinë dhe lulëzimin e tyre në “të fundmet”, nuk nënkuptojnë ikje nga përditshmëria, nga problemet dhe vështirësitë, që realiteti tokësor ruan për gjithsecilin nga ne. Zoti, i Cili e dha përcaktimin për “jetën e përjetshme”, nuk e luti Atin të largojë nxënësit e Tij nga bota, por “t’i ruajë në emrin e tij” dhe t’i fuqizojë brenda kësaj lugine të dhimbjes, të lotëve dhe të padrejtësisë, “që ta kenë gëzimin tim të plotë në veten e tyre”.
Brenda kushteve nga më të larmishmet shoqërore dhe personale, në të gjitha aspektet, Etërit e shenjtë arritën ta përvetësojnë këtë sintezë kaq të mrekullueshme që nderojmë sot dhe, për këtë arsye, ata mbeten gjithnjë udhërrëfyes të vlefshëm dhe frymëzuesit tanë.
† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë.

• Shkëputur nga libri: Rreze nga drita e Ungjillit (Vëllimi 2: Pranverë – Verë)