Month: March 2023

E DIELA V E KRESHMËS

SAKRIFICA E ZOTIT PËR NE DHE QËNDRIMI YNË NDAJ SAJ
“Se ja tek po ngjitemi në Jerusalem, dhe i Biri i njeriut do të dorëzohet… dhe do ta vrasin, dhe në të tretën ditë do të ngjallet.”
(Marku 10:33)

Jisui gjendet tashmë në prag të pësimeve të Tij. Fundi í misionit të Tij në tokë po afrohet. Për tre vjet nuk ndaloi së predikuari dhe së këshilluari, me një dashuri tronditëse, popullin izraelit. Udhëton nëpër të gjitha qytetet. Shëron të sëmurët. Bën mrekullira, që tregojnë qartë prejardhjen e Tij hyjnore. Thotë fjalë jete, që nuk janë dëgjuar ndonjëherë deri tani. Populli e vëzhgon i habitur. Shumë e besojnë se është Biri i Perëndisë.
***
Por, në zemrat e mësuesve të popullit, të shkruesve dhe farisenjve ndizet urrejtja kërcënuese kundër Tij. Kërkojnë të gjejnë rastin për ta zhdukur. E kanë zili, sepse njerëzit e thjeshtë i tregojnë dashuri dhe mirëbesim. Duan që vetëm ata të jenë objekti i dashurisë së popullit. Mendojnë, pra, jashtë logjikës, mendja e tyre turbullohet nga smira. Duan ta hedhin Jisuin në përbuzjen e popullit dhe komploti i tyre e ka hartuar planin e tyre të errët.
***
Jisui, si zemërnjohës, i di të gjitha dhe i parapërgatit nxënësit e Tij që të mos e përballojnë të papërgatitur këtë provë shumë të madhe, duke parë Mësuesin e tyre të arrestuar dhe të kryqëzuar. Shpëtimtari, që të zbusë hidhërimin e madh të nxënësve, paralajmëron Ngjalljen e Tij. Pjetri, i tronditur nga këto fjalë që u shfaqi Mësuesi, e mori mënjanë dhe filloi me nga gjallëri t’i propozojë e t’i thotë:
“Perëndia të ruajttë, o Zot, nga këto gjëra të frikshme që na the se do të ndodhin, nuk duhet të të ndodhin këto”.
Jisui u kthye përnjëherë nga Pjetri dhe i tha:
“Ik prej meje, Satana. Më tregohesh pengesë në veprën time për shpëtimin. Sepse nuk mendon dhe nuk pranon atë që i pëlqen Perëndisë, por atë që u pëlqen njerëzve” (Matth. 16:22-23).
Shën Vasili i Selefkisë, duke marrë parasysh këtë dialog midis Pjetrit dhe Zotit, komenton si më poshtë:
“Çfarë thua, o Kryezot, si përmend Kryqin dhe flet për pësimet? Do të guxojë vdekja të të sulmojë, kur as Ferri nuk e duroi zërin? Në çudinë e mëparshme thirre djalin e vdekur të së vesë dhe vdekja u largua, duke mos pasur mundësi ta drejtonte akoma dhe deri në varr. Si, pra, do ta pranojë vdekja atë që po i trembet? Lëri këto fjalë, o Kryezot. Ilia e kapërceu vdekjen, Enohu u transferua, duke iu shmangur Hadhit, dhe si Krishti do t’i nënshtrohet vdekjes?” Dhe, duke vazhduar shën Vasili, i jep fjalën Zotit Krisht: “Çfarë thua, Pjetër? Pengon vdekjen? Nuk synon, pra, Ngjalljen? Pengon Kryqin? Si do të arrihet fitorja? Të mos bëhen pësimet? Si do të vijë apatia? Të mos e mbërthej trupin tim mbi dru? Si do të griset, pra, dorëshkrimi i mëkateve, i cili u shkrua nëpërmjet drurit? Të mos ngjitem në lartësinë e Kryqit? Si, pra, do të triumfojë kundër djallit? T’i shmangem varrimit? Si do të shfuqizohen varret? Të mos zbres tek të vdekurit? Si, pra, do ta lidh Hadhin? Si do t’u dhuroj çlirimin atyre që janë të lidhur me vargonj të hekurt? T’i shmangem Kryqit? Si, pra, do t’i shëroj plagët e Adamit? Si do të shërohet, ndryshe, shkelja e të parëgatuarve? Pa dashje, o Pjetër, po përkrah djallin. T’i shmangem vdekjes? Si, pra, do të përmbushen profecitë?”
***
Megjithëkëtë, Zoti Krisht përgatitet të sakrifikohet për ne, të ngjitet në kryqin e turpit, që të na lirojë nga dënimi i mëkatit; por njerëzit e epokës sonë, me shpirtin e tyre të humbur brenda përkujdesjeve tokësore, nuk mund të tronditen nga sakrifica, nuk ia arrijnë të ecin bashkë me Krishtin, të hyjnë në Jerusalem, të lagin nga agonia dhe djersa ballin e tyre në kopshtin e Gjethsemanisë, të pranojnë shuplaka, të pështyra, tallje, të mbajnë kurorë me gjemba, të ngrenë Kryqin e tyre qetësisht dhe me durim të kryqëzohen, që të mund të ngjallen.
Shikojmë njerëzit e kohës sonë të shmangen nga kanoni i gjaktë i dashurisë dhe të mos kërkojnë gjë tjetër, përveç kënaqësisë së tyre, madje edhe kur janë të krishterë. Harrojnë realitetin e madh të Pësimit hyjnor, i cili që nga nesër na fton të marrim pjesë shpirtërisht.

Një shkrimtar i shquar komenton: “Se duhej të vdiste nga një vdekje e pandershme, Jisui e dinte prej shumë kohësh. Ishte shpërblimi që i takonte dhe askush nuk do t’ia heqë. Ai që shpëton, është i gatshëm të humbasë. Kush shpërblen të tjerët, është nevoja të paguajë me veten e tij, domethënë me vlerën e vetme të tij, që realisht është e tij dhe i përmban të gjitha vlerat e tjera. Kush do armiqtë e tij, është e drejtë ta urrejnë, madje edhe miqtë e tij. Ai që sjell shpëtimin në të gjithë popujt, duhet të vritet nga populli i tij. Ai që ofron jetë, është i denjë të pranojë vdekjen”.
***
“Meqenëse Zoti pranoi të vdesë për mëkatet tona, është e drejtë që të presë nga të tijtë të sakrifikohen që të shpëtojnë dhe shpirtrat e tyre, dhe shpirtrat e të tjerëve. Por cili i krishterë do sot të sakrifikohet? Nëse sot brenda kishave do të dëgjohej një ftesë e tillë, të krishterët më të shumtë do të mpiheshin, thotë një shkrimtar tjetër i shquar dhe vazhdon: Zëri i vërtetë i Kishës është zëri i martirizimit, i vetëmohimit, i përkushtimit të njeriut te Perëndia. Dhe mundet, sigurisht, që shpirtrat të jenë të narkotizuar; ndërgjegjet e krishtera, të cilave Zoti u la si trashëgim agoninë e Gjethsemanisë, të jenë në gjumë, por ftesa është e hapur. Krishterimin Zoti e ka vulosur me gjakun e Tij dhe jo me mirëqenien tonë borgjeze. Dhe këtë gjak, miku i bindur i Krishtit e derdh në mënyrë mistike, në çdo kohë, në të gjitha situatat, sepse jeton, ndriçohet dhe ushqehet nga shembulli i Atij.”
Shën Nikodhimi i Malit të Shenjtë na këshillon: “Të kesh gjithmonë një dëshirë të gjallë që në çdo gjë t’i shërbesh Perëndisë. Dhe, që të ndezësh këtë dëshirë, të mendohesh mirë, se asnjë shërbim dhe asnjë nderim ndaj Perëndisë nga ana jote nuk barazohet me dashurinë dhe lavdinë që i përket.
Zoti Krisht, që të të shërbejë ty, u torturua dhe u mundua per tridhjetetre vjet, mjekoi dhe shëroi plagët e tua të qelbezuara, që ishin të helmuara nga ligësia e mëkatit. Jo me vaj dhe me verë, por me gjakun e shumëçmuar që rrodhi nga venat e Tij të tërëshenjta.
***
Vellezerit e mi të dashur më Krishtin,
Sa dëshirojmë të ngjitemi bashkë me Jisuin në Jerusalem, nuk ka tjetër mënyrë, përveç rrugës së këmbënguljes në zbatimin e detyrës, rrugës së hidhërimeve. Edhe pse në shikim të parë kjo rrugë duket me të përpjeta, e vështirë dhe e thepisur. Nxënësit e vërtetë e ndjekin Jisuin me kryqin mbi supe. Do të hyjnë bashkë me Të në varr, duke pasur brenda tyre të pashuar dritën e ngazëllueshme të Ngjalljes. Kjo dritë do të na ndriçojë rrugën drejt gëzimit dhe lumturisë në Mbretërinë e Qiejve.
U bëftë!
† Ignati
Mitropolit i Beratit, Vlorës dhe Kaninës

• Shkëputur nga libri: Buqetë lulesh shpirtërore I (Predikime 2008-2009) 13.04.2008

Rruga drejt madhështisë

E Diela e 5-të e Kreshmës
(Mark. 10:32-45)
“S’dini se ç’lypni”.

Zoti po shkon drejt martirizimit dhe nxënësit e Tij ëndërrojnë për madhështi. Ai u parathotë vdekjen në kryq dhe ata, pa e kuptuar mirë tragjizmin e profecisë së Tij dhe të vaditur nga fryma e botës dhe etjes për pushtet, dëshirojnë pozita. Jakovi dhe Joani rendin para të tjerëve për të siguruar vendet e para. “Mësues, duam të na bësh atë që të kërkojmë”. “Ç’doni t’ju bëj unë juve?”-i pyeti Krishti. “Ja,”- iu përgjigjën ata-, “tani që do të lavdërohesh, që do të ulesh në fronin mbretëror, jepna dy vendet e para në mbretërinë tënde. Bëna nderin të ulemi njëri në të djathtë dhe tjetri në të majtën tënde”. Zoti i pa me hidhërim: “Nuk dini çfarë kërkoni”. “Unë ju flas për sakrifica dhe ju dëshironi të keni vendet e para të nderit”.
Shpresa të fajshme
Në mënyrë të përsëritur, Krishti detyrohet edhe sot të na rikujtojë po të njëjtën ankesë ndaj shumë prej besimtarëve të Tij. Sa të kota janë dëshirat dhe synimet tona! Dëshirojmë pozita të shkëlqyera, ndere, pasuri, lavdi, pushtet në këtë botë. Dhe, tragjikja është se i kërkojmë prej Atij që i përbuzi të gjitha këto dhe na zbuloi kotësinë tyre.
Por ti, vëllai im, a e kupton vallë se po i drejtohesh të Shenjtit, Perëndisë së plotfuqishëm? Shikimi i Tij depërton në thellësinë e dëshirave tona, kupton bërthamën e tyre egoiste, sado të përpiqesh t’i mbulosh duke u shtirur me lloj – lloj mënyrash, si për shembull, se po lufton për t’u bërë i shquar për hir të së mirës së të tjerëve, për të mirën e shoqërisë… Por a je menduar mirë, nëse qëllimet e tua janë në një linjë me vullnetin e Tij të shenjtë? Apo mendon se Perëndia mund të jetë shërbëtori i ëndrrave të tua materialiste dhe kërkon të bëhet bashkëpunëtor i qëllimeve të tua personale, përmbarues i planeve të tua egoiste?
Në mjaft raste, Zoti është i detyruar edhe sot të na përgjigjet shumë nga ne: “S’dini se ç’lypni!” “Më kërkoni të plotësoj ëndrrat tuaja. Por, nëse do të mundeshit të shikonit pak më qartë, përtej tymnajës që krijojnë pasionet, lakmitë për pará, lavdidashjet, inatet dhe armiqësitë tuaja, atëherë do të tmerroheshit kur ta kuptonit se sa shkatërrimtare dhe të fajshme janë planet tuaja, për të cilat kërkoni mbështetjen time. Prandaj mos t’ju duket keqdashje, që shpesh nuk iu përgjigjem kërkesave tuaja, ngaqë “s’dini se ç’lypni”.
Në vend të etjes për pushtet, dëshirë të mirë për të shërbyer
Por, sëmundja për të qenë në vendet e para nuk kishte prekur vetëm dy nxënësit. Zemërimi që shfaqën të tjerët ndaj Jakovit dhe Joanit, tregoi se i njëjti pasion i tiranizonte të gjithë. Ata vetëm u mërzitën se të tjerët i kishin kërkuar këto përpara tyre. Fenomeni është i zakonshëm. Të gjithë ata që komentojnë me hidhërim lëvizjet e të tjerëve për të fituar pushtet, zakonisht kanë vetë etje për lavdi. Ata, që në mënyrë këmbëngulëse kërkojnë të jenë të parët në pozita, por edhe ata që e kundërshtojnë këtë prirje për pushtet të të afërmve të tyre, janë pak a shumë të molepsur të gjithë nga i njëjti mikrob. Dëshirojnë të shquhen personalisht, të fitojnë famë e nderime.
Atëherë Jisui i thirri pranë dhe u tha: “E dini se ata që mbahen për të parë të kombeve me shtrëngim i zotërojnë ata dhe të mëdhenjtë e tyre me pushtet i urdhërojnë ata. Por nuk do të jetë kështu ndër ju, po kush të dojë të bëhet i madh ndër ju, do të jetë shërbëtori juaj. Edhe kush do të dojë prej jush të bëhet i parë, do të jetë shërbëtor i të gjithëve”. Madhështia e vërtetë nuk gjendet kur dikush mbahet me të madh, kur është arrogant dhe kur shtyp të tjerët. Ajo gjendet vetëm në dashurinë e përulur, në shërbimin e pastër dhe heroik ndaj të afërmit tonë. Kjo është rruga e sigurt për fitimin e madhështisë.
Kjo është një përmbysje e plotë e ligjeve të kthyera në sistem. Më parë, madhështia matej me numrin e njerëzve që ka dikush nën pushtetin e tij. Pas Krishtit, matet me numrin e njerëzve të cilëve u shërben dikush. Kriteri i madhështisë nuk është fuqia, por shërbimi i sinqertë.
Se sa radikale është kjo ide, duket nga fakti që, megjithëse kanë kaluar kaq shumë shekuj, pjesa më e madhe e të krishterëve ende nuk e ka përqafuar këtë kriter. Sa më shumë që e dëgjon, aq më tepër duket se e ka harruar. Por, fatmirësisht, rreshtat e panumërt të shenjtorëve, të njohur dhe të panjohur, e kanë bërë realitet këtë revolucion të dashurisë, duke i kundërvënë etjes për pushtet shërbesën ndaj të tjerëve dhe duke zbukuruar me vërtetësi jetën e krishterë. Nuk ka një njeri me të vërtetë të madh brenda në krishterim, që nuk e ka jetuar këtë parim, duke u bërë “shërbëtor” dhe “skllav i të gjithëve”.
Në kohën tonë, kur mentaliteti i botës ka arritur majat, njerëzit dëshirojnë dhe përpiqen të japin sa më pak që është e mundur dhe të marrin sa më shumë. Në punën e tyre shfrytëzojnë mundin e të tjerëve, ndërsa në shtëpi duan të urdhërojnë bashkëshortin/bashkëshorten, fëmijët, të afërmit. Kësaj prirjeje i shkon për shtat një ndryshim i plotë. Kërkesa e drejtë nuk është se çfarë të mire mund të më bëjnë të tjerët, por se si mund t’i ndihmoj unë ata. Madhështia që kërkojmë, duke pritur raste të jashtëzakonshme, gjendet në dorën tonë, atëherë kur tregohemi të gatshëm t’u shërbejmë të tjerëve, pa pritur aspak që kjo të na njihet nga ata, dhe duke mos shpresuar për shpërblim. Mendoni pak, se sa shumë ndihmojnë në lartësimin e shoqërisë sonë njerëzit e pastër, që u shërbejnë të tjerëve pa shumë fjalë dhe reklamim të vetes së tyre.
Ikonë e Kishës në rrugëtim
Rrëfimi i Ungjillit të sotëm na paraqet një ikonë interesante të Kishës, të tërësisë së nxënësve dhe besimtarëve të Zotit. Na shpalos komunitetin e nxënësve në rrugëtimin drejt Pësimit, me të gjitha veçoritë pozitive e negative. Nga njëra anë, kemi lavdidashjen dhe konfliktet, nga ana tjetër, bindjen te Mësuesi, dashurinë dhe, mbi të gjitha, vendimin për ta ndjekur kudo ku “Ai shkon”.
Është ngushëllim, që të kemi kuptim të drejtë për Kishën dhe të mos fantazojmë se kemi të bëjmë me një bashkësi njerëzish të pamëkatshëm. Përkundrazi, Ajo përbëhet nga njerëz të pafuqishëm, të penduar dhe mëkatarë, që vazhdimisht pendohen, të cilët, me gjithë gabimet e tyre, e ndjekin Krishtin pa u ndalur.
Në të njëjtën kohë, në çdo Liturgji Hyjnore përjetësohet mesazhi i kësaj perikopeje ungjillore dhe na fton të gjithë – sa duam të jemi nxënës të vërtetë të Jisuit – të bëjmë dy përpjekje të mëdha: Së pari, të tejkalojmë ambiciet e tyre, duke pranuar vuajtjen dhe kryqin, potirin e sprovave. Dhe së dyti, të lëmë pas çdo lloj dëshire për pushtet dhe imponim ndaj të tjerëve, duke vendosur të shërbejmë me përulësi. Ky është morali i vërtetë i krishterë. Ky është morali i Orthodhoksisë sonë. “Kush të dojë të bëhet i madh ndër ju, do të jetë shërbëtori juaj”. Ky është përkufizimi më i mirë i krishterë për madhështinë. Shërbimi është karakteristikë e madhështisë. “Kush të dojë prej jush të bëhet i parë, do të jetë shërbëtor i të gjithëve. Sepse dhe i Biri injeriut nuk erdhi t’i shërbehet, po të shërbejë, dhe të japë jetën e tij shpërblim për shumë veta” (Mark. 10:43-45).
Shembulli ynë mbetet Krishti. Njeriu i përsosur është shërbëtori i vërtetë.
***
Kjo është madhështia e brendshme. Sepse, kështu,ndjekim “Shërbëtorin” e madh të njerëzve, Atë që “nuk erdhi t’i shërbehet, por të shërbejë dhe të japë jetën e Tij shpërblim për shumë veta”. Ky është transformimi i jetës sonë sipas jetës së Tij, për ta lartësuar drejt qëllimit final të Saj, drejt hyjnizimit.

† Anastasi
Kryepiskop i Tiranës, Durrësit dhe i Gjithë Shqipërisë.

• Shkëputur nga libri: Rreze nga drita e Ungjillit (Vëllimi 2: Pranverë – Verë)